Door Janny Herfst, met medewerking van Femke Gordijn
Eind september 1620 bezocht de Extraordinaris Ambassadeur Trevisano van de Serenissime Republiek Venetië de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Belangrijke diplomaten werden natuurlijk altijd met veel toeters en bellen ontvangen door de Staten-Generaal, maar deze ontvangst was wel erg uitbundig en dat had een duidelijke reden. Trevisano bezocht de Republiek in verband met de ratificatie van het verdrag met Venetië. De Republiek was in die tijd – tijdens het twaalfjarig bestand – druk op zoek naar bondgenoten in de strijd tegen Spanje die in 1621 zou worden hervat. Voor Venetië zou een dergelijk verdrag mogelijk een goede invloed op de handel hebben. Eerst ging een Nederlands gezantschap in april 1620 naar Venetië. Dit gezantschap werd daar met groots ceremonieel ontvangen. Venetië liet daarmee zien dat de Republiek een belangrijke speler was op het politieke wereldtoneel. Bij het tegenbezoek konden de Nederlanden daar natuurlijk niet voor onderdoen.
Het verdrag met Venetië werd tijdens het bezoek in 1620 geratificeerd door de Staten-Generaal en daar werd zelfs voor geapplaudisseerd in de vergadering. Een uiting van vreugde die weinig voorkomt in de ‘droge’ resoluties. Venetië en de Nederlanden beloofden elkaar de komende 15 jaar in oorlogssituaties financieel of in natura te steunen. Het werd allemaal uitgebreid opgeschreven door de klerk van dienst van de Staten-Generaal.
‘Hierna is de voors heere Trevisano Ambassadeur vande voors Serenissime Republicque ter Vergaderinge gecompareert. Ende is Syn Excie. byden President aengeseet, dat hare Ho:Mo: geconfereert ende gecollationneert hebbende de overgebrachte ende overgegeven Acte van Ratifficatie en Aggreatie vande Hoochgemelte Republicque van Alliantie gemaect tusschen deselve Republicque, ende hare Ho:Mo: deselve inde Substantie hebben bevonden te accorderen ende oversulcx tevreden te zyn van zyn Excellentie te ontfangen van wegen de hoochgemelte Republicque Venetien ende van heuren twegen te doen Reciprocque beloften by hanttastinge van de voors Alliantie in alle heure pointen te onderhouden nae te comen ende te effectueren, volgende den inhouden van deselve daerinne die voors heere Ambassadeur bewillight ende geconsenteert heeft Alsoo dat daerop de voors beloften by hanttastinge datelyck geschiet is inde volle vergaderinge ende by deselve geaggreert met applaudissement ende Wenschinghe tot Godt den Heere dat die ewichlyck vast ende bondich mach blyven tot welstandt ende verseeckertheyt van beyden de Staten ende dienst vande gemeene Christenheyt.’
Tussen de vergaderingen door, waarin de details van het bondgenootschap besproken werden, werd er ook tijd uitgetrokken voor ‘toeristische uitstapjes’ naar, onder andere, Amsterdam.
Ook deze tripjes werden beschreven in de resoluties (zie bijvoorbeeld hieronder). Trevisano had al zoveel over Amsterdam gehoord, dat hij de stad wel eens met eigen ogen wilde bekijken.
‘Op het aengediende, dat die heere Trevisano Ambassadeur vande Republicque van Venetien voorgenomen heeft toecommen maendach te gaan naer Amsterdam, om deselve Stadt te sien daer van hy soo veel gehoort heeft Is goetgevonden datmen Burgermren ende Regeerders vande selve Stadt mitsgaders vande Steden daer by Syn Excie. sal passeren int gaen ende wederkeren daer van sal adverteren’
Uit de resoluties wordt duidelijk dat de Ambassadeur en zijn gevolg dik in de watten moesten worden gelegd tijdens het bezoek en dus kregen burgemeesters en regeerders van Amsterdam (en andere steden) de opdracht om de man met alle egards te ontvangen en trakteren in het ‘Venetië van het Noorden’. Een aantal dagen later wilde Trevisano ook nog de zee zien, dus werd er ook een dagje uit naar Scheveningen voor hem geregeld. Ambassadeur Trevisano kwam woorden te kort om te vertellen hoe overdonderd hij was door de prachtige ontvangst en de wijze waarop hij en natuurlijk zijn gevolg overal waren ontvangen. Ook werd het bezoek met behulp van gouden penningen, gemaakt door Willem van Bylaer, vereerd. Niet alleen Trevisano kreeg zo’n penning; ook resident Suriano, secretaris Patavini en de gezamenlijke Edellieden van Trevisano werden vereerd. De penningen zijn overigens nu opgenomen in de collectie van het Teylers museum in Haarlem.
Natuurlijk werden er gedurende al deze uitstapjes ook zaken gedaan. Belangrijk was bijvoorbeeld de afspraak om ambassadeurs uit te wisselen. Er waren ook wel netelige (diplomatieke) zaken die nog in de relatie tussen Venetië en Nederland speelden en waarover Trevisano werd bevraagd of moest worden bevraagd namens belanghebbenden, zoals het verongelukken van het Nederlandse schip de Drie Koningen. Zelfs toen de Ambassadeur bij wijze van spreken al op de loopplank stond van het voor zijn thuisreis geregelde schip gingen de onderhandelingen verder.
Uit de resoluties:
‘Opte voors pointen heeft zyn Excellentie eenige onderrichtinge gedaen nader kennisse die hy seyde daervan te hebben maer voornamentlijck gesustineert dat zeeckerlyck het Schip vande drye Coningen Is verongeluckt nae dat ’t selve by de Republicque was affgedanct, even wel dat hij alles ten besten sal refereren, ende heeft alsoo Sijn Excellentie sijn affscheijt genomen ende hebben haere Ho:Mo: hem gevalediceert ende goede reyse gewenst met applaudisssement ende hantgevinge.’
Aan al die pracht en praal hangt natuurlijk wel een prijskaartje, blijkt later uit de resoluties. Zo is er te lezen dat de vrouw van kwartiermeester Mortaigne de opdracht krijgt de meubels die Trevisano heeft gebruikt te reinigen. Later volgt de rekening voor de wijn. Wellicht was er een oorzakelijk verband tussen het schoonmaken van de meubels en de wijn inname?
Ook de penningen die werden aangeboden moesten betaald worden. In de resoluties van woensdag 18 november 1620 is te lezen:
‘Is geexamineert de declaratie van Wilhem van Byler ysersnyder vande Munte van Hollandt binnen Dordrecht van zynen verdienden loon over het snyden den xxen. September lestleden van twee Stempels ofte ysers een onderste ende bovenste opte eene zyde den Leeuw metten pijlen ende Swaert zijnde de wapenen van hare Ho:Mo: ende opte andere zyde Sinte Marco ofte wapen van Venetien geheel, Diepgesneden om mette goude penningen daermede te slaen te vereeren den heere Trivisano Ambassadeur Extraordrs. vande Republicque van Venetien, ende de Edelluyden van desselffs Suite bedragende mette oncosten daertoe gedaen de somme van tnegentich guldens etc. Is geaccordeert daer van te depescheren Ordonnantie.’
De rekeningen voor de koetsen en de paarden en wat dies meer zij, moesten dan nog volgen…
Bronnen/Verder lezen:
- Resoluties van de Staten-Generaal
- Blog van Jan Pelsdonk, 11 december 2020, conservator van het numismatisch kabinet van het Teylers Museum in Haarlem. Dit museum heeft een herdenkingspenning van het verdrag in de collectie (Teylers verzamelde penningen) waarover te lezen is in de blog in de link. Daar is ook te lezen dat Constantijn Huygens (1596-1687), die deel uitmaakte van het Nederlandse gezantschap naar Venetië, een dagboek bijhield.